صلاحیت دادگاهها در قانون ایران در فصل اول قانون آییندادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب(در امور مدنی) مصوب 1379/01/21 مجلس شورای اسلامی مشخص شده است.
فهرست عناوین
صلاحیت دادگاهها
صلاحیت رسیدگی نخستین به دعاوی
صلاحیت حوزه قضایی در اقامه دعوا
تعریف حوزه قضایی
صلاحیت دادگاهها
فصل اول قانون آییندادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب دارای 16 ماده(از ماده 10 تا 25) در رابطه با صلاحیت دادگاه‌های می‌باشد. ماده 10 این قانون در رابطه با صلاحیت رسیدگی نخستین به دعاوی است و ماده 11 در رابطه با حوزه قضایی اقامه دعوا می‌باشد.
صلاحیت رسیدگی نخستین به دعاوی
مطابق با ماده 10 قانون آییندادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب(در امور مدنی) مصوب 1379/01/21 مجلس شورای اسلامی، صلاحیت رسیدگی نخستین به دعاوی عبارتست از:
«رسیدگی نخستین به دعاوی، حسب مورد در صلاحیت دادگاه‌های عمومی و انقلاب است مگر در مواردی که قانون مرجع دیگری را تعیین کرده باشد.»
صلاحیت حوزه قضایی در اقامه دعوا
ماده 11 قانون آییندادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب(در امور مدنی) مصوب 1379/01/21 مجلس شورای اسلامی، صلاحیت حوزه قضایی در اقامه دعوا را به این ترتیب تعیین کرده است:
«دعوا باید در دادگاهی اقامه شود که خوانده، در حوزه قضایی آن اقامتگاه دارد و اگر خوانده در ایران اقامتگاه نداشته باشد، در صورتی که در ایران محل سکونت موقت داشته باشد، در دادگاه‌های همان محل باید اقامه گردد و هر گاه در ایران اقامتگاه و یا محل سکونت موقت نداشته ولی مال غیرمنقول داشته باشد، دعوا در دادگاهی اقامه می‌شود که مال غیرمنقول در حوزه آن واقع است و هرگاه مال غیرمنقول هم نداشته باشد، خواهان در دادگاه محل اقامتگاه خود، اقامه‌ی دعوا خواهد کرد.»
تعریف حوزه قضایی
تبصره ماده 11 حوزه قضایی را تعریف کرده است که بر اساس آن:
«حوزه قضایی عبارت است از قلمرو یک بخش یا شهرستان که دادگاه در آن واقع است. تقسیم‌بندی حوزه قضایی به واحدهایی از قبیل مجتمع یا ناحیه، تغییری در صلاحیت عام دادگاه مستقر در آن نمی‌دهد.»
